Exxon slaat hard terug

Oliemaatschappij Exxon ligt zwaar onder vuur omdat het kennis over klimaatverandering zou hebben achtergehouden. Nu proberen Republikeinen het onderzoek naar Exxon te ontwrichten.

 

De veldslag over het (on)gelijk van oliemaatschappij Exxon woedt in de VS in volle hevigheid. In september 2015 schreven de website Inside Climate Change en de krant Los Angeles Timesdat Exxon al in de jaren zeventig de risico’s van klimaatverandering kende.

Onderzoekers van het bedrijf vermoedden dat de opwarming onomkeerbaar was, dat de mens er met zijn uitstoot van broeikasgassen mede de hand in had en dat die wetenschap wel eens een drastische reductie van het gebruik van fossiele brandstoffen zou kunnen vereisen. Geen fijne boodschap voor Exxon, dat begreep de directie maar al te goed.

Bij de top van het bedrijf hielden ze het er voorlopig op, dat het allemaal nog onzeker was. Naarmate de jaren vorderden, verdween het klimaatonderzoek in steeds diepere lades en kregen degenen die klimaatverandering niet als een groot probleem zagen de overhand. uiteindelijk werd het bedrijf een van de grootste Amerikaanse financiers van de ontkenners.

Tabaksindustrie

Leek dat niet verdacht veel op wat de tabaksindustrie jarenlang had gedaan? Ook daar werd tegen beter weten in de schadelijkheid van roken ontkend. Vaak met behulp van wetenschappers die bereid waren iedere conclusie te trekken waarvoor ze voldoende betaald kregen.

De procureur-generaal van New York – gesteund door collega’s uit een stuk of tien andere staten, allemaal Democraten – zagen aanleiding voor een onderzoek. Heeft Exxon de feiten bewust verdraaid en zijn klanten en aandeelhouders daarmee voorgelogen? Zo ja, is dat dan een reden voor een schadevergoeding of een boete?

Inmiddels vecht Exxon hard terug. Althans, het bedrijf laat terugvechten via zijn Republikeinse steunpilaren - volgens het public accountability Initiative allemaal politici die gesteund worden, ook financieel door Exxon. De voorzitter van de wetenschapscommissie van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Lamar Smith uit Texas – op zijn beurt gesteund door andere Republikeinen in die commissie – is een onderzoek begonnen naar het onderzoek van de procureurs.

Smith ontdekte dat milieugroepen in 2012 in San Diego twee dagen bijeen waren geweest om te kijken welke lessen ze konden leren van de werkwijze van de tabaksindustrie. Kon de manier waarop die industrie langs juridische weg in het nauw werd gedreven niet ook op de oliemaatschappijen worden toegepast?

Smith vroeg zich af of de milieuorganisaties sindsdien de Democratische procureurs niet voor hun klimaatkarretje gespannen hadden:

‘to act under the color of law to persuade attorneys general to use their prosecutorial powers to stifle scientific discourse, intimidate private entities and individuals, and deprive them of their First Amendment rights and freedoms.’

Om daar achter te komen eiste hij de complete e-mailwisseling en documentatie sinds 2012 tussen vertegenwoordigers van de zeventien betrokken procureurs en de acht milieugroepen. Die hebben intussen geweigerd (lees hier en hier). Zo schreef het advocatenkantoor Quinn Emanuel Urquhart & Sullivan namens de klimaatactivisten van 350.org:

In a democracy built on principles and the rule of law, 350.org cannot in good faith comply with an illegitimate government request that encroaches so fundamentally on its and its colleagues’ protected constitutional rights. [...] Because your letter does not and cannot provide any legitimate justification for this infringement upon First Amendment rights, our client respectfully declines to provide documents in response.

Een woordvoerder van Eric Schneiderman, de New Yorkse procureur, noemde het opmerkelijk dat een Congres dat weigert actie te ondernemen tegen klimaatverandering nu ineens wel probeert een belangrijk onderzoek naar mogelijk misdadige bedrijfspraktijken van een oliemaatschappij te verstoren.

Moedwillig

Je vraagt je inderdaad af waarom Exxon en de zijnen eigenlijk zo moeilijk doen over het onderzoek, als ze niks te verbergen hebben. Het bedrijf deed onderzoek naar klimaatverandering. Prima, zou je zeggen. Alleen als er in de archieven informatie ligt waaruit zou blijken dat Exxon moedwillig kennis heeft achtergehouden en daarmee zijn aandeelhouders en – wie weet – de VS zelf in gevaar heeft gebracht, heeft het bedrijf een probleem.

Dit is hoe het conservatieve Heartland Institute naar de zaak kijkt:

Exxon’s top management received differing opinions on global warming. No matter which way they decided the issue, they would be agreeing with some of their consulting scientists and disagreeing with others. To say that Exxon management covered up or lied about global warming because some of their scientists agreed with them and other disagreed is like saying the United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is covering up and lying about global warming because some of IPCC’s own scientists disagree with the assertion of IPCC’s top brass that humans are causing a global warming crisis.

Als het zo ligt, hoeft Exxon zich geen zorgen te maken.

Overigens beginnen ook de aandeelhouders zich te roeren. Niet over de geschiedenis, maar meer over de toekomst. Woensdag werd op de aandeelhoudersvergadering een motie aangenomen, waarin staat dat een minderheid van de aandeelhouders het recht hebben mensen voor te dragen voor het bestuur.

De huidige directie had de motie ontraden, uit vrees voor een te grote invloed van belangengroepen. Maar de aandeelhouders hebben er toch mee ingestemd. Een andere motie, waarin werd gevraagd om een duidelijke strategie met het oog op het klimaatakkoord van Parijs, werd slechts gesteund door 38 procent van de aandeelhouders en haalde het daarmee niet.

 

Nrc - Paul Luttikhuis (3 Juni 2016)